Theo thống kê, 9 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu hạt điều ước đạt 382 nghìn tấn, trị giá 2,29 tỷ USD, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm trước. Do đó, doanh nghiệp ngành điều cần khai thác lợi thế mà các hiệp định thương mại tự do mang lại để đẩy mạnh xuất khẩu trong những tháng cuối năm.
Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) dẫn số liệu của Tổng cục Hải quan cho biết, ước tính, tháng 9/2022, xuất khẩu hạt điều đạt 40 nghìn tấn, trị giá 245 triệu USD, giảm 14,6% về lượng và giảm 10,3% về trị giá so với tháng 8/2022; so với tháng 9/2021 giảm 22,2% về lượng và giảm 28,2% về trị giá.
Tính chung 9 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu hạt điều ước đạt 382 nghìn tấn, trị giá 2,29 tỷ USD, giảm 10,6% về lượng và giảm 14% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021.
Theo báo Hải quan, tháng 9/2022, giá xuất khẩu bình quân hạt điều của Việt Nam ước đạt 6.136 USD/tấn, tăng 0,5% so với tháng 6/2022, nhưng giảm 7,7% so với tháng 9/2021. Tính chung 9 tháng đầu năm 2022, giá xuất khẩu bình quân hạt điều của Việt Nam ước đạt 5.992 USD/tấn, giảm 3,7% so với cùng kỳ năm 2021.
Dù vậy, thị trường vẫn xuất hiện tín hiệu khả quan khi nhu cầu nhập khẩu hạt điều của EU, Trung Quốc vẫn tăng mạnh. Do đó, ngành điều Việt Nam cần khai thác lợi thế mà các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mang lại để đẩy mạnh xuất khẩu tới các thị trường này.
Nhận định về xuất khẩu hạt điều, báo Công thương đưa tin, Cục Xuất nhập khẩu đánh giá, thị trường hạt điều toàn cầu được dự báo sẽ tăng trưởng bình quân 4,6% trong giai đoạn 2022 – 2027. Xu hướng toàn cầu đang ưa chuộng chế độ ăn thuần chay và thực vật, ưu tiên các nguồn protein thay thế, dẫn đến nhu cầu tăng cao đối với các loại hạt và thực phẩm chế biến từ hạt.
Tại Nam Mỹ, việc tiêu thụ hạt điều trong chế độ ăn của người tiêu dùng vẫn ổn định. Còn tại châu Á, hạt điều được sử dụng như một nguyên liệu chính để chế biến các món ăn ngọt và mặn khác nhau.
Trung Quốc dẫn đầu khu vực về nhập khẩu hạt điều. Các loại hạt đã trở thành một thành phần chính trong chế độ ăn uống của người Trung Quốc kể từ khi Chính sách y tế quốc gia ra đời có tên là “Hướng dẫn chế độ ăn uống cho người dân Trung Quốc”, nhấn mạnh đến việc tiêu thụ các loại hạt hàng ngày.
Tại châu Âu, do ý thức về sức khỏe của người tiêu dùng ngày càng cao, tiêu thụ hạt điều ngày càng tăng. Gần đây, hạt điều cũng ngày càng được sử dụng nhiều hơn như một thành phần trong các món ăn và đồ ăn nhẹ.
Pháp là thị trường nhập khẩu hạt điều lớn thứ 3 tại EU. Mặc dù đang có lợi thế về thuế nhờ Hiệp định EVFTA, nhưng ngành điều Việt Nam chưa khai thác tốt thị trường này. Theo Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), 5 tháng đầu năm 2022, thị phần hạt điều của Việt Nam trong tổng trị giá nhập khẩu của Pháp giảm từ 64,95% trong 5 tháng đầu năm 2021 xuống 63,68% trong 5 tháng đầu năm 2022.
Theo Tham tán Thương mại Việt Nam tại Pháp, tính cạnh tranh của hạt điều Việt Nam tại thị trường này chưa cao. Tại các siêu thị, đại siêu thị của Pháp chưa có sản phẩm hạt điều mang thương hiệu Việt Nam. Đa phần doanh nghiệp mới chỉ tập trung bán sỉ mà chưa quan tâm phát triển thương hiệu.
Để nâng cao giá trị sản phẩm và gia tăng thị phần hạt điều Việt Nam tại Pháp, Hiệp định EVFTA là công cụ tốt nhưng ngoài quy tắc xuất xứ để hưởng ưu đãi thuế quan, đáp ứng các quy định của EU và Pháp là tối quan trọng. Hệ thống pháp luật liên quan đến thực phẩm của EU và Pháp khá phức tạp, có quy định riêng về độc tố nấm mốc, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, hàm lượng kim loại nặng, chất ô nhiễm vi sinh. Trước khi đưa hàng hoá vào thị trường Pháp, doanh nghiệp nên tìm văn phòng luật sư hỗ trợ trong việc cập nhật thông tin mới nhất, xây dựng hợp đồng và trong quá trình giao dịch để tránh rủi ro.
Về phía Hiệp hội Điều Việt Nam, ông Phạm Văn Công – Chủ tịch Hiệp hội nhấn mạnh, bên cạnh việc tập trung vào chất lượng nguyên liệu, chất lượng hạt điều xuất khẩu, ngành điều cần đẩy mạnh vào một số thị trường trọng điểm, đặc biệt là những thị trường có ký kết các Hiệp định thương mại tự do (FTA) để vận dụng tối đa những ưu đãi về thuế nhập khẩu.
